Ustępujący Prezydent RP Andrzej Duda zdecydował, że Zamek Książ – największa rezydencja Dolnego Śląska i trzeci co do wielkości zamek w Polsce – otrzyma prestiżowy tytuł Pomnika Historii. To wyróżnienie, przyznawane wyłącznie obiektom o wyjątkowym znaczeniu dla polskiego dziedzictwa narodowego, potwierdza rangę wałbrzyskiej rezydencji.
Rozporządzenie nadające ten tytuł zostało podpisane 31 lipca 2025 roku. Wpis Książa na listę Pomników Historii sprawił, że Wałbrzych znalazł się obok zaledwie 133 miejsc w Polsce, które mogą pochwalić się takim wyróżnieniem. To pierwszy przypadek w dziejach miasta i ogromne docenienie jego roli na mapie zabytków kraju.
Ochroną objęto cały zespół zamkowy: monumentalny korpus Książa, dawne obwarowania, zabudowania towarzyszące, mauzoleum, ruiny Starego Zamku, rozległe ogrody i parki oraz unikatową palmiarnię.
Historia tego miejsca sięga epoki Piastów – początki zamku łączą się z panowaniem Bolka I Surowego pod koniec XIII wieku. Początkowo warownia pełniła funkcję strażnicy granic księstwa świdnicko-jaworskiego. Z biegiem stuleci rozbudowywana i przebudowywana, przekształciła się w okazałą rezydencję rodów możnowładczych. Jej dzieje odzwierciedlają burzliwą historię całego Śląska. W XIX i XX wieku była siedzibą słynnego rodu Hochbergów, a w czasie II wojny światowej Niemcy przejęli ją, włączając do tajemniczego projektu „Riese”.
Decyzja Prezydenta Andrzeja Dudy, podjęta pod koniec jego kadencji, włącza Książ do grona zabytków o najwyższej randze państwowej. Ma ona podwójny wymiar: symboliczny i praktyczny. Symboliczny – bo Książ uznano nie tylko za wizytówkę Dolnego Śląska, ale i część wspólnego dziedzictwa całego narodu. Praktyczny – bo status Pomnika Historii daje pierwszeństwo w dostępie do środków na konserwację i renowację oraz wzmacnia pozycję w staraniach o wpisanie obiektu na prestiżową listę światowego dziedzictwa UNESCO.
Zamek Książ – od swoich piastowskich początków, poprzez czasy świetności Hochbergów, aż po dramat wojennych lat – zawsze pozostawał miejscem, które przyciąga uwagę badaczy i turystów z całego świata. Dzisiejsze wyróżnienie potwierdza jego wyjątkowe znaczenie i wynosi Wałbrzych na nowy poziom w świadomości historycznej Polski.
Dla miasta i regionu to wydarzenie o przełomowym charakterze. Książ jest bowiem nie tylko skarbem Dolnego Śląska, lecz także dobrem całej Polski – świadectwem historii, architektury i kultury, które trwale wpisują się w narodową tożsamość.
Polski Zamek Książ! Zamek NASZ!
Gdyby Wałbrzych był dalej województwem to by się jeszcze dalej zapędził poza zamkiem KSIĄŻ włączyli by i miasto Świebodzice na którego rogatkach jest zamek KSIĄŻ. Nie tylko odległość ale i położenie w terenie „pasują” do Wałbrzycha „jak pięść do nosa”.
Ściema